ΦΩΣ ΕΞ ΑΝΑΤΟΛΩΝ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ
«Ο Σοφός Έλλην του Μονάχου»
Εμπνευστής και ιδρυτής του Πανεπιστημου Σμύρνης
Ο Σύλλογος Μικρασιατών Πτολεμαΐδας ανεβάζοντας τον πήχυ ακόμη πιο ψηλά, θέσπισε από φέτος,,φιλολογικές βραδιές με κορυφαία την αφιερωμένη στο Πανεπιστήμιο Σμύρνης και στον εμπνευστή και ιδρυτή του Κων/νο Καραθεοδωρή.
Το Σάββατο ,1 Απριλίου 2006, το Πνευματικό Κέντρο της πόλης άνοιξε τις πύλες του για να δεχθεί ένα πλήθος ακροατών και επίσημων καλεσμένων. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους:
Ο Πανοσιολογιότατος π. Νικηφόρος Μανάδης
Ο πρώην Υπουργος και νυν Βουλευτής κ. Γιώργος Φλωρίδης
Οι Βουλευτές κ.κ. Βλαντής, Κασαπίδης, Λωτίδης, Παπαδόπουλος
Οι πρώην Βουλευτές κ.κ. Αθανασιάδης , Παπαφιλλίπου
Ο Νομάρχης Κοζάνης κ. Ι. Ανδρεάδης
Ο Δήμαρχος Πτολεμαΐδας κ. Γ. Τσιούμαρης
Αντιδήμαρχοι, Νομαρχιακοί και Δημοτικοί Σύμβουλοι
Ο Γεν. Αστυνομικός Δ/ντής Περιφ. Δυτ. Μακεδονίας
Ο Αστυνομικός Δ/ντής Κοζάνης
Εκπρόσωπος Α` Σώματος Στρατού
Εκπρόσωπος Προέδρου Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας
Ο Πρόεδρος Τ.Ε.Ι. Δυτ. Μακεδονίας
Ο Υπ/ντής Π.Ε.Κ. Ν. Κοζάνης
Ο Εκπρόσωπος Διαχειριστικής Αρχής Περ. Δυτ. Μακεδονίας
Σχολικοί Σύμβουλοι και πλήθος Εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης και Φροντιστηριακής
Χαιρέτισαν την εκδήλωση με συγχαρητήριες επιστολές ο πρώην Υπουργός Μακεδονίας – Θράκης κ. Τσιαρτσιώνης και η Διοίκηση της Π.Ο.Μ.Σ.
Το πολυπληθές ακροατήριο χαιρέτισε ο Πρόεδρος του Συλ/γου κ. Π. Στεργιούλης κάνοντας μια σύντομη αναφορά στην προσωπικότητα και τον αδαμάντινο χαρακτήρα του Κων/νου Καραθεοδωρή εκφράζοντας παράλληλα και τον διακαή πόθο των σύγχρονων Μικρασιατών της Πτολεμαΐδας, των απογόνων των Ιώνων του `22 ,για ίδρυση Πανεπιστημίου στην πόλη.
Επίτιμος προσκεκλημένος της βραδιάς ο κ. Λιπορδέζης Αθανάσιος, Μαθηματικός- συγγραφέας και Πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού Συνδέσμου Φίλων Κων/νου Καραθεοδωρή, που εδρεύει στην Κομοτηνή και κεντρική ομιλήτρια η συγγραφέας του βιβλίου «Κων/νος Καραθεοδωρή ο Σοφός Έλλην του Μονάχου» κ. Δέσποινα Βλαχοστέργιου-Βασβατέκη.
Ποιος όμως ήταν αυτός ο αξεπέραστος Έλληνας ,στον οποίον ο Αίνστάιν προσωπικά αλλά και η μαθηματική επιστήμη, η φυσική και η σοφία του αιώνα μας χρωστάει τα πάντα;
Μερικά αποσπάσματα από το βιβλίο της κ. Βασβατέκη θα φωτίσουν άγνωστες πτυχές, για τους πιο πολλούς από εμάς, της πολυτάλαντης ,αλλά απαλλαγμένης από μικρότητες και μικροφιλοδοξίες ,ζωής του Κων/νου Καραθεοδωρή.
Γεννήθηκε στο Βερολίνο τον Σεπτέμβρη του 1873. Καταγόταν από τη μεγάλη φαναριώτικη οικογένεια των Καραθεοδωρή. Τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στις Βρυξέλλες. Νωρίς φανέρωσε το μαθηματικό του ταλέντο πρωτεύοντας σε δύο διαγωνισμούς Μαθηματικών μεταξύ όλων των μαθητών του Βελγίου. Φοίτησε στη Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου και εργάσθηκε ως μηχανικός στην Αίγυπτο. Στο Πανεπιστήμιο της Γοτίγγης παρακολούθησε τους κορυφαίους μαθηματικούς KLEIN και HILBERT. Το 1904 παρουσίασε τη διδακτορική του διατριβή και τον Μάρτιο του 1905 αναγορεύθηκε υφηγητής. Το 1908 νυμφεύθηκε την Ευφροσύνη Καραθεοδωρή και απέκτησαν δυο παιδιά τον Στέφανο και τη Δέσποινα. Ως τακτικός καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ανοβέρου επεκτείνει τις μελέτες του στο χώρο της φυσικής και διατυπώνει τα δυο αξιώματά του επί της Θερμοδυναμικής. Το κύρος του αναγνωρίζεται ευρύτατα και προτείνετε από τον KLEIN ως διάδοχός του στην έδρα των Μαθηματικών στη Γοτίγγη. Το 1920 καλείτε από τον Ελ. Βενιζέλο να αναλάβει την οργάνωση του Πανεπιστημίου της Σμύρνης. Οι λόγοι που ώθησαν τον Καραθεοδωρή να αναλάβει αυτή τη δύσκολη αποστολή δεν ήταν ούτε επιστημονικοί ούτε ωφελιμιστικοί. Ο πρώτος ήταν ότι γεννήθηκε ,μεγάλωσε και ανατράφηκε με την ιδέα της ειρηνικής συνύπαρξης των λαών της «καθ`ημάς Ανατολής». Ο δεύτερος ήταν ότι, χάρη στις σπουδές του στη Δυτική Ευρώπη, μπόρεσε να συνειδητοποιήσει την υπερεθνική αξία του αρχαίου ελληνικού πνευματικού πολιτισμού. Τέλος σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο κοσμοπολίτικος τρόπος ζωής του, αφού μπορούσε να κινηθεί με άνεση είτε στη Δύση είτε στην Ανατολή. Έδωσε στο Πανεπιστήμιο της Σμύρνης το χαρακτηριστικό όνομα «ΦΩΣ ΕΞ ΑΝΑΤΟΛΩΝ» και το εξόπλισε με όργανα Φυσικής Χημείας και Ιατρικής . Πέτυχε την αγορά σπουδαίων συγγραμμάτων, σπάνιων βιβλίων για τη Μ. Ασία, συνολικά 20,000 ,γιατί θεωρούσε τη βιβλιοθήκη τη σπονδυλική στήλη του Πανεπιστημίου. Τον μοιραίο Αύγουστο του `22 όμως, χάνεται η ευόδωση μιας πίστης, το φτάσιμο στην Ιθάκη. Με μεγάλη επιμονή, μέχρι την τελευταία στιγμή και μέσα στον πανικό και στις φλόγες, προσπαθεί να διασώσει ό,τι με κόπο, φροντίδα, ενθουσιασμό και αγάπη δημιούργησε. Ο τότε πρόξενος της Αμερικής στη Σμύρνη Τζορτζ Χόρτον γράφει σχετικά: «…Όταν αναχώρησε ο Καραθεοδωρή από τη Σμύρνη, ήταν σαν να έφευγε από τη Μ. Ασία η ενσάρκωση της ελληνικής ευφυίας, της Τέχνης και του Πολιτισμού».
Δίδαξε στο ΕΜΠ από το1922 ως το 1924 οπότε και διορίζεται καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Δυστυχώς από την Ελλάδα έφυγε πληγωμένος και απογοητευμένος. Το 1927 εκλέγετε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1930 ο Βενιζέλος του αναθέτει την αναδιοργάνωση των ελληνικών πανεπιστημίων. Οι εργασίες του στη θεωρία των Πραγματικών Συναρτήσεων, στον Λογισμό των Μεταβολών, στις Διαφορικές Εξισώσεις πρώτης τάξεως και σε πλήθος άλλων γνωστικών περιοχών από τα Μαθηματικά και τη Φυσική του προσέδωσαν παγκόσμια φήμη και τον ανέδειξαν ως ένα των κορυφαίων επιστημόνων του 20ου αιώνα.
Πέθανε το Φεβρουάριο του 1950 μετά από μια ζωή αφιερωμένη στην υπηρεσία τόσο των επιστημονικών και κοινωνικών αξιών, όσο και των εθνικών συμφερόντων.
Η αναφορά στον Κων/νο Καραθεοδωρή και στο καταδικασμένο εν τη γενέσει του Πανεπιστήμιο της Σμύρνης, τελείωσε αφήνοντας μια γλυκιά και συνάμα πικρή γεύση σ` εκείνους που έγιναν κοινωνοί της προσωπικότητάς του και του απαράμιλλου πνεύματός του.
Η βραδιά έκλεισε με τη χορωδία του συλ/γου να δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας με τα τραγούδια:
«Η ΣΜΥΡΝΗ»
«ΣΑΝ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟ ΓΙΑΓΚΙΝΙ»
«ΤΑ ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ ΜΑΣ ΜΕΣ ΤΗ ΣΤΡΑΤΑ» και
«ΤΟ ΣΤΕΡΝΟ ΚΑΡΑΒΙ»
ενώ ένας πλούσιος μπουφές με παραδοσιακά Μικρασιατικά εδέσματα περίμενε τους καλεσμένους…